عملکرد سبدگردانی (بازده سبدگردانی)
هدف از سرمایه‌گذاری کسب بازدهی و سود بیشتر نسبت به پس انداز پول و سپرده کردن آن در بانک است. پس طبیعی است که جهت سرمایه‌گذاری به شیوه غیرمستقیم، بازده روش سرمایه‌گذاری را بررسی کرد. یکی از شیوه‌های سرمایه‌گذاری غیرمستقیم سبدگردان اختصاصی است. حال سوال این است که؛ جهت بررسی عملکرد سبدگردان‌ها از چه روشی استفاده می‌شود؟
عملکرد، بازده، سبدگردان با دو هدف قابل اندازه‌گیری و محاسبه است:
- بازده یک سبد اختصاصی مشخص
- بازده کل فعالیت سبدگردان
برای هر یک از این هدف‌ها روش‌های خاصی ارائه شده است که بتواند با دقت بالایی بازده سرمایه‌گذاری در سبدگردان را برای سرمایه‌گذاران مشخص کند.
بازده یک سبد اختصاصی مشخص
برای محاسبه بازده یک پرتفوی اختصاصی خاص از شیوه نرخ بازدهی پول وزنی استفاده می‌شود. نرخ بازدهی پول وزنی (MWRR) یا “Money-Weighted Rate of Return”، یک روش محاسبه بازدهی سرمایه‌گذاری است که تأثیر جریان‌های نقدی ورودی و خروجی (واریزها و برداشت‌ها) را در طول دوره سرمایه‌گذاری در نظر می‌گیرد. این نرخ بازدهی، بازدهی واقعی سبد سرمایه‌گذاری را از دیدگاه سرمایه‌گذار نشان می‌دهد، زیرا نحوه و زمان ورود و خروج پول در این شیوه محاسبه لحاظ می‌شود.
به بیان ساده‌تر، MWRR تأثیر مقدار و زمان‌بندی جریان‌های نقدی بر بازدهی کل سرمایه‌گذاری را منعکس می‌کند. این روش به ویژه زمانی مفید است که سرمایه‌گذار در دوره‌های مختلف، مبالغ مختلفی را به سبد سرمایه‌گذاری واریز یا از آن برداشت کرده باشد. با این روش، می‌توان فهمید که بازدهی سرمایه‌گذاری با توجه به تغییرات و جریان‌های نقدی چگونه بوده است و در واقع بازدهی واقعی سرمایه‌گذاری برای سرمایه‌گذار چقدر بوده است.
محاسبه MWRR با استفاده از فرمول داخلی نرخ بازده (IRR) انجام می‌شود که جریان‌های نقدی ورودی و خروجی را در نظر گرفته و نرخ بازدهی را که این جریان‌های نقدی را به ارزش نهایی سبد می‌رساند، محاسبه می‌کند. به همین دلیل، MWRR می‌تواند به خوبی تأثیر تغییرات پولی در طول دوره سرمایه‌گذاری را نشان دهد.
بازده کل فعالیت سبدگردان
برای محاسبه بازده یک سبدگردان اختصاصی خاص از شیوه نرخ بازدهی زمان وزنی استفاده می‌شود. نرخ بازدهی زمان وزنی (TWRR) یا “Time-Weighted Rate of Return”، یک روش محاسبه بازدهی سرمایه‌گذاری است که تأثیر جریان‌های نقدی ورودی و خروجی را نادیده می‌گیرد و صرفاً بازدهی سرمایه‌گذاری را بر اساس عملکرد بازار و دارایی‌ها ارزیابی می‌کند. این روش بیشتر برای ارزیابی عملکرد سبدگردانان و مقایسه بازدهی سبدهای مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد، زیرا بدون توجه به زمان‌بندی و مقدار واریزها و برداشت‌ها، تنها عملکرد دارایی‌ها را اندازه‌گیری می‌کند.
در محاسبه TWRR، دوره سرمایه‌گذاری به چندین زیر دوره تقسیم می‌شود که هر بار که یک جریان نقدی (واریز یا برداشت) اتفاق می‌افتد، یک زیر دوره جدید شروع می‌شود. سپس بازدهی هر زیر دوره محاسبه و در نهایت این بازده‌ها به هم مرتبط می‌شوند تا بازدهی کل دوره به دست آید. این روش باعث می‌شود که تأثیر جریان‌های نقدی حذف شود و تمرکز تنها بر عملکرد دارایی‌ها باشد.
به بیان ساده‌تر، TWRR نشان می‌دهد که اگر یک سرمایه‌گذار از ابتدای دوره سرمایه‌گذاری تا انتهای آن بدون هیچ گونه واریز یا برداشتی سرمایه‌گذاری کرده باشد، چه بازدهی‌ای به دست می‌آورد. این روش به ویژه برای مقایسه عملکرد سبدگردانان مختلف مناسب است، زیرا تأثیر تصمیمات سرمایه‌گذاری در مورد زمان‌بندی و مقدار جریان‌های نقدی را حذف می‌کند.
TWRR به دلیل اینکه تنها عملکرد دارایی‌ها را در نظر می‌گیرد، به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا بتوانند به صورت دقیق‌تر عملکرد سبدگردانان را ارزیابی کرده و تصمیمات بهتری در مورد مدیریت سرمایه‌گذاری‌های خود بگیرند.
شیوه محاسبه
ابتدا کل دوره مورد نظر بر اساس تاریخ وقوع جریان‌های نقدی (مانند افزایش سرمایه یا برداشت سرمایه‌گذار) و تاریخ انعقاد یا خاتمه قرارداد سبدگردانی به زیر دوره‌های متعددی تقسیم می‌شود. بنابراین، اگر جریان‌های ورودی و خروجی در n تاریخ مختلف در طول دوره مورد نظر رخ دهند، کل دوره به زیر دوره تقسیم می‌شود. در این حالت، زیر دوره اول از ابتدای دوره مورد نظر شروع شده و تا تاریخ وقوع اولین جریان نقدی ادامه می‌یابد. زیر دوره دوم از تاریخ وقوع اولین جریان نقدی آغاز شده و تا تاریخ وقوع جریان نقدی دوم ادامه می‌یابد. به همین ترتیب، زیر دوره آخر از تاریخ وقوع آخرین جریان نقدی شروع شده و تا پایان دوره مورد نظر ادامه می‌یابد. برای مثال، به نمودار زیر توجه کنید:
پس از تقسیم کل دوره به زیر دوره‌های موردنظر، بازدهی هر زیر دوره nام به شرح زیر محاسبه می‌شود:
پس از محاسبه بازدهی هر زیر دوره، بازدهی سبدگردان برای کل دوره مورد نظر از رابطه زیر محاسبه می‌شود:
عملکرد شرکت سبدگردان برلیان (بازده)
سرمایه‌گذاران می‌توانند با استفاده از این دو نرخ بازدهی، عملکرد سبدگردان را ارزیابی کنند و تصمیم بگیرند که آیا می‌خواهند مدیریت دارایی‌های خود را به سبدگردان بسپارند یا خیر. سبدگردان موظف است بازدهی هر سبد اختصاصی را به صاحب آن سبد (سرمایه‌گذار مربوطه) گزارش کند و در عین حال بازدهی کلی خود را جهت اطلاع عموم در وب‌سایت خود منتشر کند.
عملکرد برلیان در دوره های مختلف به شرح زیر بوده است:
| تاریخ | 1403/05/31 | |
| بازده | سبدگردان برلیان | شاخص کل بورس |
| روزانه | 0.15 | 0.23 |
| هفتگی | (0.45) | 0.02 |
| ماهانه | (1.80) | (0.06) |
| سه ماهه | (0.06) | (0.04) |
| 6 ماهه | (6.66) | (0.02) |
| سالانه | (10.63) | 0.05 |